RELATIEPROBLEMEN: COMMUNICATIE EN DUIDELIJKHEID

 

Inleiding

 

Waarom luister je niet? In deze vraag ligt alles besloten wat er kan misgaan in de communicatie tussen twee mensen die van elkaar houden. Zo is deze vraag geen vraag, maar een mededeling. Deze mededeling luidt: ik merk dat je niet naar me luistert. Of: ik voel me niet gehoord. Of: ik zou graag willen dat je naar me luistert. als je voor de vragende vorm kiest, is het blijkbaar onmogelijk voor je geworden om zo'n simpele mededeling te doen. Misschien is het te gevaarlijk om direct te zeggen wat je vindt. De vragende, aanvallende vorm voelt veiliger van. 

 

Het is ook een zogenaamde waaromvraag. Als je aan iemand vraagt 'Waarom...?' dan is de kans groot dat die persoon zich gaat verdedigen: 'Nou, omdat...'. Als je vraagt 'Waarom luister je niet?' dan ben je dus klaar voor de aanval, vast van plan om je geliefde in de verdediging te drukken. In die vraag zit bovendien een verwijt verborgen: je luistert niet naar me, dus je hebt geen aandacht voor me/je bent lomp/je bent een egoïst. Iemand een verwijt maken betekent iemand van je vervreemden. Niemand vindt het prettig om een verwijt naar zijn hoofd te krijgen en we keren ons automatisch af van degene die het verwijt maakt. Als je die vraag stelt bereik je het tegenovergestelde van wat je beoogde, namelijk contact.

 

In de vraag zit het woordje 'niet'. Ook dat is lastig. Mensen spiegelen, ze geven terug wat je hun geeft. Daus het woordje 'niet' gebruikt in een zin , is de kans groot dat je ook een niet terugkrijgt. Dat weet ik niet, Dat gaat je niets aan, Zeur niet zo. Moet ik nog doorgaan? Deze vraag stellen is jezelf in de vingers snijden. Je doet er goed aan om je mededeling anders te verwoorden als je wilt bereiken dat je partner en jij weer normaal met elkaar omgaan. Hoe kun je dit beter aanpakken? In deze begeleidingstherapie geven we daarop antwoorden. 

 

 

Relatie

 

De oorsprong van relatieproblemen zijn vaak terug te vinden in de problemen met de communicatie tussen de partners.

Wat is de basis van een goede relatie? Maar liefst 70% van de mensen in België geeft aan dat hij of zij relatieproblemen hebben (gehad). Een verbetering van de relatie kan ontstaan door beter met elkaar te communiceren. Goede communicatie begint bij goed te luisteren naar elkaar. Wat zegt de ander en beter zelfs: wat zegt de ander juist niet tijdens de communicatie?

 

Wat is de basis van een goede relatie met je partner? De basis van een goede relatie en gezonde relatie is:

• Eerlijkheid

• Vertrouwen

• Communicatie

• Leven samen delen

Ongeacht hoeveel je van de ander houdt, zonder eerlijkheid, vertrouwen, communicatie en je leven samen delen kan er geen sprake zijn van een goede relatie

 

 

Communicatie

 

Een heel groot probleem binnen de relatie of het huwelijk is de communicatie. Vrouwen en mannen communiceren op verschillende manieren en is een bekend man/vrouw probleem.

 

- De man hoort een probleem aan van de vrouw en dekkend oplossend gericht.

- De vrouw wil graag het probleem tot in de details bespreken.

 

De een praat veel makkelijker dan de ander of de ander luistert niet. De ene partner heeft rust nodig bij thuiskomst, de ander wil niets liever dan gezellig de dag doornemen. Kortom, iedereen heeft zijn eigen manier van communiceren. Enkele tips voor een betere communicatie:

• Goed communiceren, begint vooral met goed luisteren naar elkaar: wat zegt de ander, of liever: wat zegt de ander juist niet?

• Als de ander praat, probeer diegene niet te onderbreken of in de rede te vallen

• Communiceer niet met de ander als deze boos is

• Praat niet te lang achter elkaar, geef de ander ook de ruimte om te communiceren

• Pas als de ABC formule toe tijdens het communiceren met je partner:

• "Wanneer jij A doet in situatie B, dan voel ik me C,"

• De A van De ABC formule slaat op het specifieke gedrag van de ander, de B slaat op de situatie waarin het gedrag van A plaats vond en C slaat op het gevoel dat de spreker van het geheel kreeg.

• Accepteer dat de ander anders is, ook met communiceren, en dat niemand dat kan veranderen

Zonder goede communicatie ontstaan vroeg of later relatieproblemen. Oorzaken van relatieproblemen ontstaan vaak met misverstanden. Misverstanden die zijn oorsprong vinden in een probleem met de communicatie met elkaar. Bijvoorbeeld: de basis van een goede en gezonde relatie is (o.a..) eerlijkheid en vertrouwen.

 

 

Communicatieproblemen - Praten en Luisteren

 

Communiceren is iets wat we dagelijks doen. Praten en luisteren, het lijkt zo simpel. Goede of effectieve communicatie gaat echter niet vanzelf.

Vaak ontstaan er in de communicatie tussen mensen (partners) dan ook problemen. Communicatiefouten die telkens bij spreken of luisteren gemaakt worden, zoals onnauwkeurig formuleren, te veel je eigen gedachtespoor volgen en zo meer. Welke fouten het meest gemaakt worden tijdens het praten of luisteren, kunt u lezen in het onderstaande uiteenzetting.

 

 

Communicatieproblemen die vaak voorkomen aan de kant van de spreker:

• Niet goed organiseren of structureren van gedachten, voordat ze worden uitgesproken

• Onnauwkeurig uitdrukken, niet goed formuleren

• Te veel in één zin willen zeggen, zodat deze moeilijk te volgen of begrijpen valt. Beknopter is vaak effectiever.

• En te veel tegelijk willen zeggen, meerdere gedachten en ideeën door elkaar heen zonder onderlinge samenhang, waardoor het doorgronden of samenvatten voor de luisteraar moeilijk is.

• Doorpraten of doordraven zonder op de opnamecapaciteit van de luisteraar of gesprekspartner te letten. Hoewel er altijd de behoefte is aan weerklank en bevestiging van de gesprekspartner, wordt dit door het lange aaneen praten onmogelijk gemaakt.

• Niet ingaan of antwoorden op punten die de vorige spreker heeft gezegd c.q. selectief luisteren en reageren. Hierdoor worden bepaalde punten over het hoofd gezien, gaan dan verloren en maken dat gesprek blijft steken.

 

Communicatiefouten die vaak voorkomen aan de kant van de luisteraar:

• De aandacht is verdeeld en niet geconcentreerd of gefocust

• Aan het te geven antwoord denken in plaats van van eerst echt goed te luisteren; het antwoord al klaar hebben terwijl de gesprekspartner nog spreekt. Het gevolg is dat er niet volledig herhaald kan worden of vergeten wordt wat er gezegd is.

• Neiging om meer naar details te luisteren -en daar op te reageren of over op te winden- en niet naar de

 

 

KIES VOOR EEN DIALOOG IN PLAATS VAN EEN DISCUSSIE

 

Het zou m.i. een uitgangspunt moeten zijn in alle vormen van onderwijs en overleg (dus ook politiek!): dialoog in plaats van discussie. Want dialoog levert wederzijds begrip en discussie levert verliezers op. En verliezen vindt niemand leuk. Verliezers zitten na afloop met de frustratie en de teleurstelling, Of met het vaste voornemen om zich een volgende keer niet uit het veld te laten slaan. Waardoor een machtsstrijd snel geboren is. Discussie zou daarom m.i. overal vervangen moeten worden door dialoog.

 

 

KENMERKEN VAN EEN DIALOOG

 

Differentiatie: verschil van mening mag

 

Voorwaarde voor een dialoog is dat beide partijen elkaar elkaar een eigen mening en beleving gunnen. Dat er ruimte is voor differentiatie: voor het naast elkaar laten bestaan van verschillen. Je mag het dus met elkaar oneens zijn, ook al is dat lastig of ongemakkelijk. Vaak is een verschil van mening namelijk geen enkel probleem en kunnen de meningen rustig naast elkaar bestaan. Bijvoorbeeld als het over een politieke kwestie gaat. Je kunt dan samen constateren: "Oke, hierover verschillen we dus van mening". Er zijn echter situaties waarin het handig of noodzakelijk is om het elkaar eens te worden. Ook dan is het belangrijk om eerst de verschillen te benoemen. Bijvoorbeeld: "Oke, we we verschillen van mening over zakgeld de kinderen krijgen. Daar moeten we toch samen op één lijn zien te komen, dus hoe lossen we dit op?

 

Voor de oplossing is het belangrijk dat je elkaar eerst goed begrijpt. Wat bedoelt je (gespreks)partner precies? Vanuit welke argumenten, gevoelens en ervaringen is zij/hij tot deze mening gekomen? zijn daar misschien aspecten bij, waar jij zelf nog niet aan gedacht hebt?

 

 

Werkelijke interesse in elkaar

 

Als je kiest voor de dialoog in plaats van de discussie ben je ook echt geïnteresseerd in elkaar. Het gaat je er niet om de ander jouw mening op te dringen. Je wilt écht graag weten wat je gesprekspartner denkt, en voelt bij een bepaald onderwerp. Je vraagt daarom ook dóór, om de ander beter te kunnen begrijpen.

 

 

Openheid om je te laten beïnvloeden

 

Daarnaast toon je ook bereidheid om je door je gesprekspartner te laten beïnvloeden: wellicht heeft zij of hij aan dingen gedacht waar jij niet bij stil hebt gestaan. Er is niets mis mee om die vervolgens ook in je eigen afweging mee te nemen. Twee weten meer dan één! Zolang jij maar bij jezelf checkt of de nieuwe of aangepaste opvatting inderdaad voor jou klopt. Uiteindelijk bepaal je zelf of je je mening verandert of niet.

 

 

WERKWIJZE BIJ EEN DIALOOG

 

Hoe breng je deze mooie uitgangspunten nu in de praktijk?

 

1) Afstemmen

 

Om te beginnen is het altijd verstandig om met elkaar af te stemmen wanneer je een gesprek met elkaar gaat voeren.

We zien in de privésfeer vaak dat iemand zomaar een gesprek begint en verwacht dat de ander maar meteen tijd en aandacht heeft. Zelfs als het over "gewone" thema's gaat. Het is dus belangrijk om af te stemmen. Je zou bijvoorbeeld kunnen zeggen: "Naam ..., ik wil het graag ergens met je over hebben. Kan dat nú of wanneer zou dat kunnen?"

Sommige koppels hebben een vaste moment waarop ze dingen bespreken, waar in de hectiek van alle dag geen tijd meer voor is. Wij adviseren dat ook altijd. Het helpt als je weet dat er dan aandacht en tijd is. De zondagavond is bijvoorbeeld in veel gezinnen een prima moment om even de agenda van de komende week samen door te lopen. Daarna zou je ook andere dingen kunnen bespreken.

 

 

2) Gevoelens en bedoeling benoemen

 

Als je vervolgens je onderwerp aankaart, is het belangrijk om daar meteen bij te vertellen wat het onderwerp met je doet en wat je van je partner verwacht. Bijvoorbeeld: "Ik zit ergens mee en wil graag even mijn verhaal kwijt. Ik hoef geen oplossing, alleen een luisterend oor".

 

Of: "Je hebt iets gedaan of gezegd, waar ik me aan geërgerd heb. ik wil graag weten waarom je dat gezegd of gedaan hebt."

 

Of: "Ik loop al een tijdje ergens over na te denken en wil graag jouw mening horen".

 

Door een gesprek zó te starten, kan je partner zich daarop instellen. Dat betekent dus- vóór je een gesprek aangaat - eerst stil moet staan bij jezelf en je afvraagt wat je precies met het gesprek wil.

 

 

3) Onderzoekende vragen stellen 

 

Als je de ander vraagt naar zijn/haar mening over een onderwerp, dan is het noodzakelijk om daar eerst ruimte voor te maken en onderzoekende vragen te stellen. Dus niet meteen iets roepen als: "Daar ben ik het dus niet mee eens!" Maar vragen: wil je me uitleggen hoe je tot dat idee gekomen bent? "Of: welke gevoelens spelen hierbij voor jou een rol?" Zelfs als je het wél met je partner eens bent, kan het heel verhelderend zijn om eerst deze vragen te stellen. Misschien komt hij/zij vanuit een heel andere redenering dan jij tot dezelfde mening. Of blijkt de mening toch niet zo hetzelfde te zijn als jij dacht.

 

Als je daarna je eigen mening geeft, zou het mooi zijn als je partner jou dan ook onderzoekende vragen stelt. Je kunt ook afspreken dat je allebei eerst je mening geeft en daarna overgaat tot het onderzoeken van ieders mening. In dat onderzoek kan je elkaar bevragen op achter- en onderliggende gevoelens en argumenten. ook als je misschien denkt dat allemaal al te weten. Want het is maar een vraag of jouw invulling klopt. We zien in de praktijk heel vaak, dat koppels wel denken elkaar door en door te kennen, maar dat dat dat bar tegenvalt.

 

 

4) Verschil van mening respecteren 

 

Als blijkt dat jullie van mening verschillen, is het heel belangrijk om elkaars mening te respecteren én te legitimeren. Dat kan heel moeilijk zijn, bijvoorbeeld als je écht vindt dat de ander een ongelooflijk domme mening heeft. Of totaal niet begrijpt hoe iemand maar op zo'n idee kan komen.

En toch is dat de realiteit: je gesprekspartner heeft zojuist die mening geuit en het is heel belangrijk om die te respecteren. Je mag gerust zeggen dat je verbaasd of geschokt bent, maar erken de legitimiteit van de mening van de ander! (Tenzij de ander een mening heeft die echt tegen de wet indruist). Dus zeg bijvoorbeeld: "Oke, we verschillen hierover van mening. Ik begrijp niets van jouw mening, maar je hebt er recht en hij is per definitie legitiem. Ik zou je wél graag willen begrijpen, dus kun je me uitleggen vanuit welke ideeën of ervaringen je tot deze mening komt?

 

 

5) Begrip opbrengen voor elkaar 

 

Vervolgens zal het vaak nodig zijn om te proberen je partner te begrijpen. Waarbij het belangrijk is om je te realiseren dat elkaar begrijpen niet hoeft te betekenen dat je het met elkaar eens bent. Ik kan bijvoorbeeld begrijpen dat je geen zin hebt om mee te gaan naar mijn ouders. Maar daarom hoef ik het daar nog niet mee eens te zijn! Als ik je echter zeg dat ik je begrijp, erken ik daarmee wel jouw gevoel. En dat geeft vaak al lucht. Vervolgens zijn we er dan echter nog niet. We moeten dan nog samen bespreken hoe we nu met die twee verschillende wensen of ideeën omgaan. We zoeken dus naar een oplossing in plaats van naar het winnende idee. Dialoog in plaats van discussie.

 

•  Je eigen referentiekader loslaten

 

Soms moet je je eigen referentiekader loslaten om elkaar te kunnen begrijpen. En dat is nog niet zo eenvoudig. Zo hadden we bijvoorbeeld laatst iemand die vond dat iemand anders helpen vóór je eigen belang ging. hij was te laat thuis gekomen om samen nog naar een concert te gaan, omdat iemand om zijn hulp vroeg. zijn partner was woedend en voelde zich verwaarloosd. Beide moesten zich in elkaar verplaatsen om te begrijpen waarom de één die keuze had gemaakt en de ander zo boos was.

 

•  je kwetsbaar opstellen

 

Vaak ook moet je je kwetsbaar opstellen. Aan je partner vertellen wat je gevoelens zijn. Toegeven dat je iets niet goed hebt gedaan. Uitleggen vanuit welke angst of boosheid je iets gedaan hebt. Kortom: je laten zien! Jezelf blootgeven! Ook dat is niet voor iedereen altijd even eenvoudig.

Sommige mannen voelen zichzelf klein worden als ze zich kwetsbaar op moeten stellen. Als ze daarvoor zichzelf opgeblazen hebben, kan dat kloppen. In je kwetsbaarheid laat je jezelf namelijk zien zoals je bent, zonder muur, zonder opgepoetste tierlantijnen. Als je dat doet, zul je merken dat jullie gesprek een heel ander toon krijgt. En dat je partner je dan opeens veel beter kan begrijpen.

 

•  Het tempo vertragen 

 

Een ander noodzakelijk punt is dat jullie het tempo vertragen. Ieder heeft tijd nodig om het gehoorde te laten bezinken. en om vervolgens na te denken en te voelen wat hij/zij zelf wil antwoorden. Als een gesprek te snel gaat, moet je al nadenken over je antwoord, terwijl je nog aan het luisteren bent! Dan kun je niet goed luisteren. Dus neem de tijd. Het is niet erg als er stiltes vallen. Jaag elkaar niet op. Zorg dat je achterover gaat zitten. Ontspan!

 

 

 

Tenslotte een misschien wat truttig advies, maar toch: Gebruik geen alcohol of drugs tijdens dit soort gesprekken! Alcohol ontspant weliswaar, maar ontremd ook. En dat maakt het moeilijker om het geduld op te brengen om naar elkaar te luisteren en elkaar te respecteren. Als je al wil drinken: doe dat dan na afloop als jullie er samen goed zijn uit gekomen zijn!

 

 

6) Samen een oplossing vinden 

 

Als beide partijen elkaar begrijpen, kunnen ze tenslotte samen op zoek gaan naar een manier te vinden om met die verschillen om te gaan.

 

•  Van menig verschillen mag

 

Soms kunnen verschillen van mening rustig naast elkaar blijven bestaan. Je hoeft alleen maar tegen elkaar te zeggen: oké, dan verschillen we hierover dus van mening. Bijvoorbeeld: als je allebei op een andere politieke partij wil stemmen, dan is dat in principe geen probleem. Het kan zijn dat je dat niet leuk vindt of dat je het niet eens bent met de leuze van je partner. Maar jullie zijn nu eenmaal verschillende mensen met ieder eigen stemrecht. Een verschil van mening hoeft geen meningsverschil te worden!

 

•  Allebei de ene mening beter vinden 

 

Het wordt lastiger als jullie bijvoorbeeld van mening verschillen over hoe laat de kinderen naar bed moeten of wanneer je samen op vakantie gaat. Daar moet één uitkomst uitkomen. Om een goede afweging te kunnen maken is het daarom ook belangrijk dat jullie goed elkaars overwegingen kennen. Zodat je alle facetten mee kunt nemen in die uitkomst.

In dat hele proces kan het zijn dat de mening van de één in dit geval toch beter blijkt dan die van de ander. Als jullie dat allebei vinden, ga je dus voor de mening van die ene. Het is belangrijk dit niet als een persoonlijke overwinning te zien. Het gaat namelijk niet om de overwinning maar om de inhoud van die mening.

 

•  Tot een win-win komen

 

Het mooiste is als je in gesprek met elkaar samen tot een nog betere oplossing komt, dan ieder voor zich bedacht had. Soms is dat de optelsom van beide meningen. Bijvoorbeeld: de één wil uit eten en de ander naar de film. Jullie besluiten om beide te doen. Soms echter kom je al pratend echter tot iets heel nieuws. Misschien ontdekken jullie bijvoorbeeld dat je veel meer tijd samen door wil brengen en besluit je er een weekendje-weg van te maken. Of realiseren jullie je dat je eigenlijk geen geld hebt om uit te gaan en komen jullie tot het idee om een avondje uit in eigen huis te organiseren!

 

• Compromis 

 

Als je niet tot een win-win komt en ook niet tot overeenstemming over één van beide meningen, blijft er niets anders over dan een compromis. In een goed compromis kunnen beide partners zich vinden. Sterker nog: beide partners zorgen daarin niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de ander! Omdat je het die ander gunt. en omdat het beter is voor jullie relatie. Als de ander zich namelijk toch bekocht voelt, heb jij er ook last van.

Bij een goed compromis zorgen beiden partijen ervoor dat niet alleen zijzelf maar ook de ander voldoende aan zijn/haar trekken komt. In elke relatie moeten voortdurend compromissen gesloten worden. Dat kan niet anders, want jullie zijn verschillende mensen. Goed compromissen kunnen sluiten is dan ook één van de belangrijkste vaardigheden van partners!

 

 

CONCLUSIE

 

Dus verschil van mening is prima. Zolang je ervoor zorgt daar niet met elkaar over in discussie te gaan. Zoek de dialoog in plaats van discussie! 

 

 

 

* Heeft u vragen over 'Communicatieproblemen'? Neem vrijblijvend contact op met onze praktijk.