​

OMGAAN MET HECHTINGSPROBLEMEN

 

Inleiding

 

Liefde is een van de mooiste dingen die er zijn. Tegelijkertijd is het voor veel mensen een van de moeilijkste dingen die er zijn. Want liefde geven en nemen is niet iets wat automatisch goed gaat. Heb je in je jeugd de verkeerde voorbeelden gehad of anderszins nare ervaringen opgedaan, dan kan vertrouwen en/of angst de kop op steken. Je wordt onzeker over jezelf ('ben ik wel de moeite waard om van te houden?' of je raakt ervan overtuigd dat anderen niet te vertrouwen zijn. In je liefdesleven kan zich dat vertalen in hechtingsproblemen zoals afstandelijkheid, bindingsangst en verlatingsangst, met alle vervelende gevolgen van dien. Partners kunnen in een negatieve spiraal terechtkomen van geruzie en getouwtrek. Of je besluit je maar niet meer te hechten aan anderen, dan kun  je tenminste ook niet gekwetst worden. Jammer genoeg modderen mensen vaak lang door met hechtingsproblemen. Vaak weten ze wel dat er iets niet goed zit in hun relatie, maar weten ze niet precies wat. Of ze eten wel waar het probleem zit, maar hebben er weinig grip op. Ze willen wel veranderen, maar weten niet hoe. Daardoor zorgen hechtingsproblemen vaak onnodig lang voor frustraties en verdriet.

​

Gelukkig kun je wel degelijk leren om op een gezonde manier van iemand te houden, ook als je geen gelukkige jeugd hebt gehad. Deze begeleidingstherapie helpt je de eerste stap te zetten. Ten eerste door inzicht te geven in hechtingsproblemen en hoe deze kunnen doorwerken in je relatie. Hoe ga je met liefde en intimiteit om? Voor welke problemen zorgt dit? Hoe vertroebelt het je visie op de wereld en je visie op jezelf?. deze begeleidingstherapie kan partners van mensen met hechtingsproblemen inzicht geven in de oorzaken van het gedrag van hun partner en hun eigen rol daarin. Naast inzicht reikt deze therapie ook technieken aan om hechtingsproblemen aan te pakken en beter om te gaan met liefde en intimiteit. In het ideale geval kom je helemaal af van je hechtingsproblemen. Het kan ook zijn dat je hechtingsproblemen een gevoelige plek blijft die af en toe opspeelt, zoals een enkel die je ooit hebt verzwikt. In ieder geval is het een kwestie van het 'managen' van je hechtingsproblemen. Hoe het ook zij, heb je grip op je hechtingsproblemen dan heb je een van de belangrijkste obstakels voor een gelukkig liefdesleven uit de weg geruimd.

 ​

 

WAT ZIJN HECHTINGSPROBLEMEN?

​

Hechting

 

Volgens de zogenaamde hechtingstheorie heeft elk mens, een ook elk dier de innerlijke drijfveer om zich aan anderen te hechten. Net als geboren dieren en mensen hechten zich aan hun ouders. Door steeds de nabijheid te zoeken van de ouders zorgt de netgeborene dat ze voldoende eten, drinken en bescherming krijgt. Maar hechten gaat verder dan de de lichamelijke noodzaak om te overleven, ook emotionele overleving staat op het spel. Dat bleek uit een belangrijk onderzoek die naar hechting werd gedaan. Men scheidde net geboren resusaapjes van hun biologische moeder. Men installeerde vervolgens twee surrogaatmoeders in hun kooi: eentje van zacht en warm materiaal, en eentje van ijzerdraad. Wat bleek? De aapjes brachten meer tijd door bij de zachte surrogaatmoeder en zochten troost bij haar, zelfs al was de ijzerdraadmoeder de enige die melk gaf. Blijkbaar is aanraking en emotionele veiligheid een belangrijker reden voor de aapjes om zich te hechten dan voedsel. Nu zijn aapjes iets anders dan mensen, maar ook bij mensen werkt dit basale hechtingsmechanisme. Ook mensen zoeken emotionele infiniteit, veiligheid en zekerheid door zich aan anderen te hechten. 

​

Niet alleen baby's hebben die behoefte, ook volwassenen. Is in de jeugd de verzorger - doorgaans de moeder of vader - de belangrijkste hechtingspersoon, op volwassen leeftijd neemt de partner deze rol over. Een gevoel van emotionele veiligheid en intimiteit is zelfs zo belangrijk dat het verstrekkende gevolgen heeft voor de geestelijke en lichamelijke gezondheid. Vergeleken met gehuwden van vergelijkbare leeftijd en welstandsniveau, hebben weduwen en weduwenaars bijvoorbeeld meer last van depressieve gevoelens, plegen ze vaker zelfmoord, lopen ze een grotere kans op hart- en vaatziekten, en komen ze vaker om het leven door moord en ongelukken.

 

.

Van verliefdheid naar hechten

 

Ontmoeten mensen elkaar voor het eerst dan is het vaak seksuele aantrekkingskracht en verliefdheid die hen een relatie intrekt. Verliefdheid duurt echter niet langer dan een half of tot twee jaar. Dan is het voorbij. Ondertussen zijn mensen emotioneel zich steeds meer aan elkaar gaan hechten. Is de hechting sterk genoeg dan blijven mensen bij elkaar, ook al ebt de verliefdheid weg. De verliefdheid heeft dan plaatsgemaakt voor 'houden van'. In plaats van seks en passie staan vooral gevoelens van geborgenheid, veiligheid en acceptatie centraal. Zijn mensen emotioneel aan iemand gehecht dan gaat dat heel diep. Je hebt dat vaak niet door als alles op rolletje loopt. Pas las er iets verandert of er iets vervelends gebeurt merk je hoe sterk je emotioneel met de ander verbonden bent.

Gaat je partner bijvoorbeeld een weekje op zakenreis of met vrienden op vakantie, dan mis je hem/haar vaak en verlang je ernaar om hem/haar weer te zien. Valt de partner definitief weg, omdat hij/zij overlijdt, dan reageren mensen doorgaans hetzelfde als een kind dat zijn moeder verliest. De achtergebleven partner heeft moeite om te accepteren dat de ander er niet meer is en is ontroostbaar. Daarna volgt een periode van wanhoop: de achtergebleven partner voelt zich depressief en is passief. Uiteindelijk volgt er onthechting, dat wil zeggen om emotioneel te kunnen overleven maakt de rouwende zich emotioneel los van de overleden partner. Mensen zoeken en verwachten niet langer liefde en genegenheid bij en van de overleden partner, maar proberen op eigen benen te staan of zoeken iemand anders om zich aan te hechten.

 

Bij kinderen die hun moeder verliezen zie je hetzelfde proces: eerst zijn ze ontroostbaar, daarna worden ze depressief en passief om zich daarna te onthechten. Dat de band tussenvolwassen partners in dit opzichtvergelijkbaar is met die tussen moeder en kind geeft wel aan hoe diep de emotionele hechting tussen partners gaat. Dit verklaart bijvoorbeeld ook waarom mishandelde vrouwen vaak grote moeite hebben om hun partner te verlaten, ook al behandelt deze hen nog zo slecht.

Omdat de hechting tussen partners zo diep gaat ontstaat deze dan ook niet van de ene dag op de andere. Je aan een partner hechten is een geleidelijk proces. Geleidelijk leer je elkaar steeds meer vertrouwen en raak je steeds meer met elkaar verbonden. Na ongeveer twee jaar ben je aan je partner gehecht zoals een kind aan zijn moeder. 

 

​

Manieren van hechten

 

Mensen kunnen zichzelf op verschillende manieren aan hun partner hechten. Sommige mensen zijn afhankelijker van hun relatie dan anderen. Sommige relaties kennen veel spanningen en problemen, andere niet. De manier waarop mensen zich aan hun partner hechten heeft vooral te maken met hoe ze omgaan met emotionele intimiteit binnen hun relatie. Dat wil zeggen, durven partners zich kwetsbaar op te stellen? Wordt er gepraat over gedachten en gevoelens? Hoeveel tijd brengen partners met elkaar door? In hoeverre durven partners elkaar echt te vertrouwen? In hoeverre gaan partners hun eigen gang? Gaan partners op een onhandige of destructieve manier om met emotionele intimiteit dan kunnen ze ongelukkig worden in hun relatie en allerhande problemen krijgen, ook al houden ze nog zoveel van elkaar.

​

In de psychologie onderscheidt men 4 manieren waarop mensen zich aan hun partner kunnen hechten, ook wel hechtingsstijlen genoemd. Het zijn 4 manieren waarop mensen met liefde en intimiteit om kunnen gaan en die elk hun eigen soort problemen met zich meebrengen. Om te bepalen welke hechtingsstijl mensen hebben we een viertal beschrijvingen gemaakt welke we in deze begeleidingstherapie zullen bespreken.

 

1. Een zekere hechtingsstijl: in zijn algemeenheid levert de zekere hechtingsstijl de minste kans op problemen op. Mensen met een zekere hechting hebben doorgaans stabiele relaties en zijn tevreden met hun relatie, zeker als hun partner ook een zekere hechtingsstijl heeft. Op zich is dat niet vreemd. Zeker gehechte mensen hebben namelijk zowel vertrouwen in zichzelf als in hun partner. Ze durven hun gevoelens te tonen en zijn enerzijds niet bang voor intimiteit maar anderzijds ook niet om alleen te zijn. Kortom, ze hebben een evenwicht gevonden tussen zelfstandigheid en afhankelijkheid. Hierdoor ervaren zeker gehechte mensen weinig angsten en problemen binnen hun relatie. Bij de andere drie hechtingsstijlen is de balans tussen onafhankelijkheid en afhankelijkheid uit evenwicht, wat allerhande hechtingsproblemen tot gevolg kan hebben.

2. Een angstig-vermijdende hechtingsstijl: bij de mensen met een angstig-vermijdende hechtingsstijl slaat de balans door naar de onafhankelijke kant. Mensen willen zich wel graag emotioneel binden maar durven niet: ze hebben last van bindingsangst . Ze vinden het moeilijk om zich kwetsbaar op te stellen , om te praten over hun gevoelens, en/of vinden het eng om seksueel intiem te zijn. Achter deze bindingsangst gaat vaak verlatingsangst schuil. Mensen zijn bang dat , als ze zich binden of hun gevoelens laten zien, ze afgewezen en uiteindelijk verlaten zullen worden. De combinatie bindings- en verlatingsangst kan vervelende gevolgen hebben voor de relatie. Mensen kunnen in een patroon terechtkomen van aantrekken, omdat ze behoefte hebben zich te binden, en afstoten, omdat de binding hen ook snel weer benauwt.

3. Een afwijzend-vermijdende hechtingsstijl: bij mensen met een afwijzend-vermijdende hechtingsstijl slaat de balans nog sterker door naar de onafhankelijke kant. Mensen met deze hechtingsstijl hebben simpelweg niet of maar weinig behoefte aan intimiteit en binding. Het staat hen tegen om hun gevoelens en gedachten te delen en ze vinden het vervelend on afhankelijk te zijn of, andersom als er iemand anders afhankelijk van hen is. Ze zijn liever alleen dan samen. Vaker dan andere mensen hebben ze dan ook geen relatie: ze zijn vrijgezel of hebben alleen maar korte affaires. Onterecht wordt vaak gedacht dat deze mensen last hebben van bindingsangst. Dat is echter een misverstand. In tegenstelling tot angstig-vermijdende mensen die zich niet durven te binden, willen afwijzend-vermijdende mensen zich niet binden. Deze mensen hebben niet per definitie een hechtingsprobleem. Ze hebben dat pas als ze toch een relatie hebben en/of hun partner wel behoefte heeft aan intimiteit. In dat geval kan hun afstandelijke houding emotionele verwijdering en conflicten opleveren.

4. Een gepreoccupeerde hechtingsstijl: bij mensen met een gepreoccupeerde hechtingsstijl slaat de balans door naar de afhankelijke kant. Ze voelen zich onzeker over zichzelf en hun partner. Ze hangen erg aan hun partner en willen het liefste al hun emoties en gedachten met hem/haar delen. Ze denken erg veel na over hun relatie en hebben veel behoefte aan bevestiging en aandacht. Vandaar de term gepreoccupeerd: ze zijn gepreoccupeerd met het zoeken naar intimiteit en aandacht. Deze behoefte kan zo sterk zijn dat de partner het gevoel krijgt dat 'het nooit (intiem of close) genoeg is '. Omdat de onzekerheid en afhankelijkheid zo groot zijn, hebben mensen met een gepreoccupeerde hechtingsstijl snel last van bijvoorbeeld verlatingsangst en onredelijke jalousie. Maar ook problemen in de communicatie kunnen het gevolg zijn, zoals we verder zullen bespreken.

​

Herkent u zich zelf in evenveel in meerdere types dan kan het zijn dat u een mix hebt van verschillende hechtingsstijlen. Hechtingsstijlen moet je namelijk niet te zwart-wit zien, ze kunnen elkaar overlappen. Hechtingsstijlen beïnvloeden in sterke mate hoe mensen denken en voelen en hoe ze zich gedragen naar hun partner toe. Ze oefenen vooral invloed uit op het gedrag als er sprake is van stress of als mensen het idee hebben dat hun relatie in gevaar komt, al is het maar een beetje. Vooral op die momenten kunnen hechtingsproblemen de kop op steken.

​

Dat de zekere hechtingsstijl de minste kans op problemen geeft wil niet zeggen dat de andere hechtingsstijlen altijd 'fout' zijn. Zoals we later  in de begeleidingstherapie zullen bespreken, hebben mensen niet zomaar een bepaalde hechtingsstijl. Hechtingsstijlen die nu grote problemen veroorzaken vervulden ooit een functie.

​

​

Wanneer wordt hechten precies een probleem?

 

Ook al hebben mensen met een zekere hechtingsstijl de minste kans op relatieproblemen, dat wil niet zeggen dat mensen met een andere hechtingsstijl per definitie relatieproblemen krijgen. Veel hangt af van de partner. Hoe erg vindt de partner het bijvoorbeeld dat zijn/haar partner onredelijk jaloers is? De ene persoon kan zaken zoals onredelijke jaloezie goed relativeren (Ze houdt gewoon veel van me) terwijl de ander er zich mateloos aan ergert en zich beknot voelt. Ook de hechtingsstijl van de partner speelt een rol. Heeft iemand bijvoorbeeld weinig behoefte aan intimiteit maar heeft de partner die behoefte wel, dan kunnen problemen ontstaan. Heeft iemand die weinig behoefte heeft aan intimiteit daarentegen een partner die daar ook weinig behoefte aan heeft, dan zal het gebrek aan intimiteit veel minder snel problemen opleveren. Opgemerkt moet worden dat desondanks de relatie toch bevredigender en een langer leven beschoren is als beide partners wel bereid en in staat zijn een intieme band met elkaar aan te gaan.

 

De partner speelt ook een belangrijke rol omdat zijn/haar gedrag hechtingsproblemen zoals verlatingsangst en bindingsangst kan triggeren. Is bijvoorbeeld iemand flirterig van aard dan kan dat bij zijn/haar partner verlatingsangst en jaloezie opwekken. Laat de partner dergelijk flirtgedrag achterwege dan is de kans daarop veel kleiner. Zo kan het gebeuren dat iemand in de ene relatie bijvoorbeeld weinig last heeft van verlatingsangst en in de andere relatie veel. Hechtingsproblemen kunnen echter ook op zichzelf staan: ook als de partner geen aanleiding geeft kunnen ze de kop opsteken. Mensen zijn bijvoorbeeld onredelijk jaloers terwijl daar geen enkele aanleiding voor is. De reden is dat hechtingsstijlen iemands beleving beïnvloeden. Zoals we later zullen bespreken, kun je hechtingsstijl zien als een soort bril waardoor je de wereld bekijkt. Omdat ze er zo bang voor zijn en er erg op letten, hebben gepreoccupeerd gehechte mensen bijvoorbeeld veel eerder het idee dat hun partner ontrouw is, ook al is daarvan geen enkele sprake. Daardoor kan het ene stel veel meer stress ervaren dan het andere stel, ook al bevinden ze zich in precies dezelfde omstandigheden.

 

 

​

* Heeft u vragen over 'Hechtingsproblemen, bindingsangst en verlatingsangst'? Neem vrijblijvend contact op met onze praktijk.