EEN RELATIE GAAT NIET VANZELF

 

Inleiding

 

Een waarheid als een koe, zul je misschien denken. Maar veel mensen denken dat een relatie die niet vanzelf meer soepel verloopt, zijn langste tijd gehad heeft. Niets is wat ons betreft minder waar. Een relatie vraagt regelmatig zorg en aandacht. Net zoals heel veel zaken, die voortdurend 'in bedrijf' zijn. Iedereen vindt het bijvoorbeeld heel normaal om zijn auto regelmatig een onderhoudsbeurt te geven. Dat zou ook voor relaties moeten gelden. We spreken dan ook wel van een relatie APK.

 

 

Vastgelopen patronen of strategieën

 

Elke mens ontwikkelt in zijn leven (overlevings) strategieën, ook wel "scripts" genaamd. Patronen hebben echter een beperkte houdbaarheidsdatum. Als de situatie verandert, moeten deze leefpatronen aangepast of soms zelfs compleet vernieuwd worden. Er is dan een "creatieve aanpassing" nodig. Aanpassen is echter niet eenvoudig. Mensen passen zich niet vanzelf aan. En onder spanning ga je natuurlijk niet iets nieuws uitproberen. Nee, dan ga je doen wat je kent en waar je goed in bent. En uiteraard is iedereen het beste in het oude ingetrainde patroon! Met als gevolg dat de meeste mensen onder stress juist heel hard dat oude patroon, die oude overlevingsstrategie gaan herhalen. Daarmee vergroten ze echter juist de problemen! Want dat patroon werkte juist niet meer! Dat is juist de reden waarom mensen na ingrijpende gebeurtenissen (life-events) vast kunnen lopen of in een crisis kunnen raken.

 

 

Rode knop

 

Bij stellen is dat ook het geval. Ze herhalen onder stress hun oude overlevingsstrategie. Het ingewikkelde bij stellen is echter dat het overlevingspatroon van de ene partner vaak averechts op dat van de andere partner werkt. De ene partner gaat zich bijvoorbeeld terugtrekken, terwijl de andere juist schreeuwend behoefte heeft aan contact. Of de een wordt een echte controlfreak, terwijl de ander dan juist extra behoefte heeft aan vrijheid en flexibiliteit. zo kunnen partners met hun oude patronen juist steeds op elkaars rode knop drukken.

In onze relatietherapie kijken we naar deze rode knoppen. We helpen koppels om inzicht in elkaars rode knop te krijgen. En om te zoeken naar andere, effectievere reacties.

 

 

De contactcirkel

 

We zijn er van overtuigd dat er binnen een relatie afwisseling in verschillende vormen van contact nodig is om de relatie goed te laten verlopen.

Bij koppels die vastlopen zijn vaak één of meer van die contactvormen niet of nauwelijks aanwezig.

 

We onderscheiden 4 contactvormen:

1. Dagelijks contact: belangstelling voor elkaar ("hoe was je dag"), praktische afstemming en afspraken, een knuffel of zoen bij het weggaan of thuiskomen.
2. Intiem contact, waarbij elk zich bloot kan geven, zowel figuurlijk in een intiem gesprek, als letterlijk bij seksualiteit.
3. Het "samenvloeien": (confluentie) op elkaar afgestemd zijn zonder dat er veel woorden uitgewisseld worden; je automatisch richten op het "samen" en niet zozeer op jezelf.
4. Contact met jezelf: jezelf regelmatig terugtrekken op jezelf om even weer waar te nemen wat jezelf wilt en voelt; maar ook: tijd doorbrengen met eigen vrienden; bezig zijn met je eigen ontwikkeling; kortom je regelmatig herijken op jezelf.

 

Verschil in ritme

 

Het ingewikkelde van een relatie is nu dat de behoefte van partners om van de ene contactvorm naar de ander te gaan (het contactritme) vaak niet synchroon loopt. Dus terwijl bijvoorbeeld de ene nog graag samen wil blijven, heeft de ander behoefte om zich even terug te trekken. Dan kan er ruzie nodig zijn om je los te trekken uit het "samen", wat door de achterblijvende partner als verraad kan worden opgevat.

 

 

Gebrek aan afwisseling

 

Naast de problemen rondom het contactritme kan in onze visie op relaties dus ook een gebrek aan (afwisseling) één van deze 4 contactvormen tot problemen leiden:

• Sleur
• Oppervlakkigheid
• Een gevoel van alleen staan in de relatie
• Juist het gevoel geclaimd te worden

Er is dan meer differentiatie nodig (zie verderop). De bekende 'symbiose"is een voortduring van het "samen gevoel", de confluentie.

 

 

Hechtingspatronen

 

Hechtingspatronen spelen daarbij een aparte rol. De mate van veilige of onveilige hechting in de jeugd kan van grote invloed zijn op de relaties die je als volwassene aangaat. Maar ook een onveilige hechting aan de partner, door bijvoorbeeld schending van dat vertrouwen in het prille begin van de relatie, kan er een hele relatie doorwerken. Hechtingsproblemen ontstaan m.i. als de contactcirkel niet goed doorlopen wordt. Dat beging in feite al met de geboorte. De relatie tussen moeder en kind begint in de fase van het samenvloeien. Ze vormen een letterlijke symbiose. De geboorte is in principe een natuurlijk moment om dat fysieke samenvloeien te verbreken. Als het goed is, zijn zowel moeder en kind daar ook echt aan toe. Een vroeggeboorte kan dan ook traumatisch werken, zeker als een kind daarna de couveuse in moet. Het bekende "kangoeroeën" is daarom ook zo belangrijk.

 

 

Veiligheid en differentiatie

 

Maar ook in een volwassen relatie kan het ontzettend pijnlijk en als traumatisch ervaren worden als het samengevoel / de confluentie op ongewenste wijze verbroken wordt. Zeker als die confluentie lange tijd niet afgewisseld werd en inmiddels tot symbiose was uitgegroeid. De verlaten partners kunnen het gevoel krijgen dat ze gek worden. Ze kunnen extreem heftig gedrag gaan vertonen, vergelijkbaar met een onveilig gehecht kind. Veiligheid in een relatie is belangrijk. Nog belangrijker is echter dat je die veiligheid in jezelf zoekt en vindt. Alleen als beide partners ook goed op eigen benen kunnen staan, ontstaat er een veilige, volwassen relatie. Het is fijn als je partner je veiligheid geeft; het is echter niet goed als je daardoor niet meer die veiligheid in jezelf opzoekt. Je partner wordt dan eerder een soort vader of moeder de dat levert binnen de kortste keren weer andere problemen op.

 

Belangrijk is dan te leren de basis terug te vinden in jezelf en om op eigen benen te gaan staan. We noemen dit ook wel "differentiatie": bij jezelf kunnen blijven in contact met de ander. Hier besteden we in de relatietherapie de nodige aandacht aan. Indien nodig voeren we dan ook individuele gesprekken met de betreffende partner.

 

 

Zowel vrouw- als manvriendelijke therapie

 

De meeste therapieën zijn wel vrouwvriendelijk, maar niet altijd zo manvriendelijk. In therapie wordt namelijk vaak gepraat en veel mannen houden niet zo van praten, zeker niet over gevoelens. Ze zoeken het contact eerder non-verbaal en fysiek dan met woorden. Ze vinden het vaak prettig om een samen gevoel te ervaren, zonder dat zo nodig alles benoemd hoeft te worden. Het is voor hen vaak voldoende, als hun partner in de buurt is en de sfeer goed aanvoelt.

 

 

JEZELF EN JE PARTNER SERIEUS NEMEN

 

Belangrijk bij grenzen aangeven is dat je jezelf serieus neemt. Het is echter óók belangrijk om je partner serieus te nemen. Ook als die niet meteen met jou akkoord gaat. Als je partner bijvoorbeeld graag met jou uit wil en jij hebt geen zin, kan het zijn dat ze nog wel even probeert uit te vinden waaróm je geen zin hebt. Of misschien probeert om nog iets te verzinnen, waar jij wél zin in zou hebben. Of ze vraagt je wanneer je wél weer eens uit wil. Allemaal pogingen die duidelijk maken, dat ze echt graag weer eens uit wil. En dat ze serieus genomen wil worden in haar wens.

Dat kan voor jou als zeurderig of drammerig overkomen. Maar zolang je haar niet serieus neemt, zal ze zich niet gehoord voelen.

Mensen, die zich niet gehoord voelen, gaan zich herhalen of doordrammen. Net zoals je nog een paar keer belt, als er niet wordt opengedaan.

En op de deur gaat bonzen als je wel ziet, dat er iemand thuis is... Je neemt de ander serieus als haar (of zijn) verlangen erkent en - als dat lukt - begrijpt. Waar bij iemand begrijpen niet hetzelfde is , als het met elkaar eens zijn!

 

 

Je grens onderbouwen

 

Belangrijk bij grenzen aangeven is om je grens te onderbouwen. Je neemt je partner nog serieuzer als je haar vraag echt tot je door laat dringen en jezelf afvraagt waarom je eigenlijk niet uit wil. Als je jezelf serieus afvraagt waarom je grens dáár ligt. Wees niet bang jezelf te onderzoeken: jij bent en blijft degene die de eindbeslissing neemt. Beloof jezelf dat je in dat onderzoek zowel je verstand, als je gevoel als je eigen waarden en normen meeneemt. Als je dat serieus doet en ook de argumenten van de ander serieus onderzoekt, zul je zeker tot een gefundeerd besluit komen, en een gefundeerd besluit is makkelijker uit te leggen. Je zult merken dat je partner jouw mening of keuze dan misschien niet leuk vindt, maar wel begrijpt. Dat zal je partner weer helpen om zich bij de teleurstelling neer te leggen en jouw grens te respecteren.

Wees niet te koppig als je voelt dat de ander eigenlijk wel een punt heeft en geef dat toe. Wees echter ook niet bang om rustig bij je eigen mening (en dus grens) te blijven, als dat het meest kloppend blijkt.

 

Zowel mannen als vrouwen houden meestal op met doorduwen als ze zich echt gehoord voelen en zien dat je moeite doet om hen serieus te nemen. Dus als de andere partij je grens niet meteen accepteert is de oplossing niet om dan maar toe te geven, maar wel om de argumenten van de andere partij serieus te nemen en te onderzoeken.

 

 

Het is de toon, die de muziek maakt!

 

Belangrijk bij grenzen aangeven is de toon, waarop je je grens stelt. Veel mensen vinden het moeilijk om hun grens aan te geven. Ze moeten in zichzelf moed en kracht verzamelen om zich te uiten. Ze zijn ook bang om niet gehoord te worden. Daardoor gaan ze met stemverheffing praten of op een toon waarop ze ongemerkt de ander aanvallen of beschuldigen. Waarop de ander meestal reageert door zich ofwel te verdedigen ofwel terug aan te vallen. En zie daar de verwachte uitkomst: je wordt niet gehoord of serieus genomen.

 

Je kunt dat voorkomen door goed bij jezelf te blijven. Bedenk dat jij zelf de enige bent, die kan besluiten of je iets wel of niet doet. Je bent volwassen en niet meer zo afhankelijk als vroeger. Je partner kan jou niet veranderen als je dat niet wilt. Als jij je grens ervaart, kun je er zelf voor kiezen om trouw aan jezelf te blijven. Je grens toelichten of bespreekbaar maken hoeft niet te beteken, dat je er anders over gaat denken. En mocht je partner goede argumenten hebben, dan kun je altijd nog besluiten of je van mening verandert of niet. Natuurlijk is het overigens niet altijd jouw schuld als je niet gehoord wordt: er zijn ook mensen die niet geleerd hebben om te luisteren.

Dan is het echter helemaal belangrijk om geduldig te blijven en rustig te benoemen dat je je niet gehoord voelt. Om vervolgens je boodschap opnieuw te brengen.

 

 

Het verschil accepteren

 

Belangrijk bij grenzen aangeven is dat je de verschillen tussen jullie accepteert. Wat ook vaak gebeurt is dat mensen het zo lastig vinden om "nee" te zeggen, dat ze het hun partner gaan verwijten, dat hij of zij hen in die positie brengt. Bijvoorbeeld: waarom vraagt hij nu of je mee wil, terwijl hij kan weten dat je dat niet wil? Het feit dat jij daar niet aan wil voldoen, maakt nog niet dat je partner die wens niet mag hebben. Ook al maakt hij of zij het daarmee lastig voor jou, omdat jij "nee" moet zeggen. Als jij wil dat hij jouw keuze respecteert, zul jij ook zijn mening of wens moeten respecteren. Dat respect klinkt direct door in je toon. Partners hebben daar oren voor. Gebrek aan respect of boosheid zal dan ook vaak een negatieve reactie van je partner oproepen.

 

 

Verschil expliciet benoemen

 

Mocht de ander, nadat je alle mogelijke moeite hebt gedaan om hem/haar te horen, nog niet akkoord gaan, dan zit er niets anders op dan te zeggen: "Blijkbaar verschillen wij hierover van mening. Ik heb alle begrip voor je teleurstelling, boosheid et cetera, maar dit is het. Ik heb het onderzocht en ik kan niet van mening/grens veranderen". Dat levert natuurlijk teleurstelling op. En die teleurstelling kan alsnog in ruzie uitmonden. Tenzij jullie allebei geleerd hebben om teleurstellingen te dragen. De één door te zeggen: Ok, dat respecteer ik. Jammer." En de ander door de teleurstelling te dragen ...

 

 

 

* Heeft u vragen over 'Een relatie gaat niet vanzelf'? Neem vrijblijvend contact op met onze praktijk.